Δημήτρης Πλουμπίδης: Η καραντίνα δεν μπορεί να διαρκεί για μεγάλο διάστημα

Παπαντωνίου Κώστας 29 Μαρτίου 2020 20:15

http://www.avgi.gr/article/10840/10882892/-e-karantina-den-mporei-na-diarkei-gia-megalo-diastema-?fbclid=IwAR3rW7lHkWw2KkKG8VNrJoyptRNZRRj5Cbs--uVWTEYUdc2A88D-aAbRc-g

"Μπροστά σε μια απειλή χωρίς προηγούμενο είναι δύσκολο κάποιος να προβλέψει τη συνέχεια. Είναι όμως βέβαιο ότι η υπεράσπιση της δημόσιας Υγείας αλλά και των κοινωνικών δικαιωμάτων δεν θα μας χαριστεί από κανέναν"

"Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που έχει ανατρέψει όλες τις συνήθειές μας» δηλώνει στην “Αυγή” της Κυριακής ο Δημήτρης Πλουμπίδης, ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής στο ΕΚΠΑ, δίνοντας σχήμα σε όλο αυτό που ζούμε τις τελευταίες μέρες και εξηγώντας γιατί πολλοί από εμάς νιώθουμε άσχημα.

Δεν είναι παράλογο να μην αντέχουμε τόσες ώρες σπίτι. Δεν είμαστε οι κακομαθημένοι που γκρινιάζουμε. Ίσα-ίσα, «οι διεθνείς μελέτες τονίζουν ότι η καραντίνα δεν μπορεί να διαρκεί για μεγάλο διάστημα». Και το ακόμη σημαντικότερο είναι ότι, για να ζήσουμε σ' αυτές τις ειδικές συνθήκες, πρέπει «να αισθανόμαστε ότι δεν στερούμαστε τα απαραίτητα εφόδια». Άραγε σε πόσα σπίτια μετράνε ανέργους από την αρχή της πανδημίας;

Ο Δ. Πλουμπίδης μιλά ακόμη για την τηλε-εργασία που μπήκε στο δωμάτιο και το σαλόνι μας, τα επιθετικά βλέμματα σε ηλικιωμένους στο σούπερ μάρκετ και τον κίνδυνο να στιγματιστούν, το μέλλον χωρίς τον ιό, αλλά και για τις τελευταίες μαζικές εκδηλώσεις λατρείας στο Netflix. Η κατά συρροή παρακολούθηση εκπομπών και σειρών «παύει να λειτουργεί ανακουφιστικά και τροφοδοτικά για τον νου όταν η θέαση επεκτείνεται συνεχώς και αδιάκριτα» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Συνέντευξη στον Κώστα Παπαντωνίου

Κύριε καθηγητά, είναι αρκετό το Netflix για να είμαστε καλά στο σπίτι;

Το να παρακολουθούμε εκπομπές και ταινίες παύει να λειτουργεί ανακουφιστικά και τροφοδοτικά για τον νου όταν η θέαση επεκτείνεται συνεχώς και αδιάκριτα. Αντίθετα, το διάβασμα είναι πιο περιορισμένο χρονικά, καθώς απαιτεί μεγαλύτερη συγκέντρωση προσοχής και κατανόησης.

Επίσης, έχουν σημασία όλα όσα μπορούμε να κάνουμε στο σπίτι. Για παράδειγμα, το να βάλουμε τάξη στα σκόρπια χαρτιά μας ή συμμαζέματα που περιμένουν από καιρό μπορούν να λειτουργήσουν οργανωτικά για τον ψυχισμό μας και ίσως ανακουφιστικά. Η συνεχής συγκατοίκηση των οικογενειών θέλει πολύ μεγάλη προσοχή για να μην ξεπεράσει τις αντοχές μικρών και μεγάλων. Όσοι μπορούν να αντιληφθούν και τις ανάγκες των άλλων βοηθούν αποφασιστικά για να βαδίσει ομαλά η κατάσταση εγκλεισμού. Πρόκειται για σκέψεις που αφορούν εμάς που τηρούμε την απομόνωση με στόχο να αναχαιτίσουμε την επέκταση του κορωνοϊού.

Ο τρόπος, όμως, που οργανώνεται αυτή η αναγκαία απομόνωση, η αίσθηση επάρκειας των μέτρων αλλά και η κοινωνική εικόνα μετά τον ιό σίγουρα μας απασχολούν όλους, αλλά αποτελούν ευθύνη της κυβέρνησης.

Γιατί ο ίδιος κόσμος που έλεγε πριν ότι θα ήθελε να κάθεται μέσα περισσότερο σήμερα λέει ότι τον ενοχλεί;

Η παραμονή στο σπίτι έχει επιβληθεί και σχεδόν όλα όσα καθορίζουν τη ζωή μας έξω από το σπίτι είναι κλειστά. Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που έχει ανατρέψει όλες τις συνήθειές μας. Οι διεθνείς μελέτες τονίζουν ότι η καραντίνα δεν μπορεί να διαρκεί για μεγάλο διάστημα.

Οι άνθρωποι πρέπει να κατανοούν τον λόγο που την επιβάλλει και να αισθάνονται ότι δεν στερούνται τα απαραίτητα εφόδια για να ζήσουν σ' αυτές τις ειδικές συνθήκες.

Η σχολαστική εξοικείωση με τις βασικές οδηγίες προφύλαξης, όπως πλύσιμο χεριών, αποφυγή αγγίγματος του προσώπου, απόσταση δύο μέτρων από τους άλλους, επιτρέπει κάποιες εξόδους από το σπίτι με σκοπό την τροφοδοσία, την κίνηση του σώματος και την αποσυμπίεση από τη συνεχή συγκατοίκηση.

* Για τον παππού και τη γιαγιά δεν υπάρχει Skype. Αποκλεισμένοι από τον δρόμο, τα εγγόνια και τις online συνεδρίες, πώς μπορούν να διαχειριστούν την καθημερινότητα;

Οι ηλικιωμένοι είναι οι πιο ευάλωτοι στις επιπλοκές του κορωνοϊού. Αυτοί κινδυνεύουν από τα παιδιά και τα εγγόνια τους, που δεν θα τηρήσουν τους κανόνες αντισηψίας. Τα διαρκώς επαναλαμβανόμενα, όμως, μηνύματα για την ανάγκη της απόλυτης μέχρι πλήρους απομόνωσης προφύλαξης των ηλικιωμένων φοβάμαι ότι μπορούν να λειτουργήσουν αντίστροφα, σαν δηλαδή να είναι εκείνοι ο δημόσιος κίνδυνος, ένα είδος στιγματισμού, αν όχι ρατσισμού απέναντι στους ηλικιωμένους.

Το διακρίνουμε σε επιθετικά μουρμουρητά ή βλέμματα ενάντια σε ηλικιωμένους σε ουρές έξω από τα σούπερ μάρκετ. Κανείς δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την ελάχιστη επαφή με τους δικούς του και να μην διαταραχτεί. Γνωρίζουμε τους κανόνες προφύλαξης για να γίνει αυτή η επαφή ασφαλέστερη.

Για τους αποκλεισμένους του Ιnternet υπάρχει κατ' αρχάς το τηλέφωνο, ένας οικείος τρόπος επαφής για τους ηλικιωμένους. Τις τελευταίες μέρες όμως, από περιστατικά κυρίως ηλικιωμένων, αλλά όχι μόνο, που ακολούθησαν τους κανόνες απομόνωσης, αλλά βρέθηκαν τελικά να νοσούν από τον κορωνοϊό, έχει γίνει εμφανής η μεγάλη έλλειψη παρακολούθησης και τεστ κατ' οίκον. Μια επιτακτική ανάγκη που για την ώρα δεν καλύπτεται.

Το σπίτι είναι καταφύγιο και η τηλε-εργασία το παραβιάζει. Τι μπορούμε να κάνουμε για το άγχος;

Θέτετε ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα. Η ανάγκη ή υποχρέωση της τηλε-εργασίας χωρίς όρια ή σε ένα σπίτι όπου συνωστίζονται μικροί και μεγάλοι κινδυνεύει να αυξήσει κάθετα τον εκνευρισμό και τις εντάσεις. Η διαχείριση αυτών των εντάσεων είναι κεντρικής σημασίας και οι πιο ψύχραιμοι καλούνται να συμβάλουν περισσότερο.

Η τηλε-εργασία, σήμερα, σαν μέσο εργασιακής επιβίωσης, θέτει άμεσα ερωτήματα σε ό,τι αφορά την υποβάθμιση των εργασιακών μας δικαιωμάτων που όταν τιθασευτεί η πανδημία θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε ενεργά. Όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε το άγχος, μπορούμε να ζητήσουμε βοήθεια από τις πολλές ηλεκτρονικές πλατφόρμες ψυχολογικής υποστήριξης που έχουν ξεκινήσει τις τελευταίες μέρες, άλλοτε δωρεάν και άλλοτε με αμοιβή.

Λειτουργούν επίσης κέντρα τηλεφωνικής υποστήριξης και οργανώνονται ακόμα περισσότερα. Είναι η ώρα της τηλεστήριξης, της τηλεϊατρικής, που όμως δεν υποκαθιστά τη φυσική παρουσία στη συνάντηση θεραπευτή και θεραπευόμενου.

Υπάρχει τρόπος να βγούμε περισσότερο δυνατοί μετά τον κορωνοϊό και όχι περισσότερο φοβισμένοι;

Η πανδημία του κορωνοϊού έδειξε τα όρια μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας που υπονομεύει τα εργασιακά δικαιώματα και τα συστήματα Υγείας. Είναι η στιγμή να τα διεκδικήσουμε. Η αντιμετώπιση προβλημάτων δημόσιας υγείας μεγάλης έκτασης είναι εκτός λογικής του ιδιωτικού τομέα για την Υγεία.

Υπάρχουν εξαιρετικές διακηρύξεις διεθνών οργανισμών για το δικαίωμα στην υγεία, που πριονίζονται όμως από τη συστηματική αφαίρεση πόρων. Για την πανδημία του κορωνοϊού δεν έχουμε ακόμα σαφή εξήγηση, ούτε έγινε μαζική χορήγηση τεστ για να έχουμε μια συνολική εικόνα της.

Όταν θα τεθεί υπό έλεγχο, υποθέτω ότι θα ακολουθήσει σταδιακή επάνοδος στην κανονικότητα και καθώς τα κοινωνικά μας δικαιώματα θα έχουν πληγεί σοβαρά, τότε θα κληθούμε να τα υπερασπίσουμε. Γύρω από το εμβόλιο που θα μας εξασφαλίσει από τον κορωνοϊό εξελίσσεται σήμερα μια τεράστια επιστημονική προσπάθεια από πολλά κέντρα έρευνας που ενδιαφέρει τόσο τη δημόσια Υγεία όσο και τις εταιρείες που περιμένουν υπερκέρδη. Μπροστά σε μια απειλή χωρίς προηγούμενο, είναι δύσκολο κάποιος να προβλέψει τη συνέχεια. Είναι όμως βέβαιο ότι η υπεράσπιση της δημόσιας Υγείας αλλά και των κοινωνικών δικαιωμάτων δεν θα μας χαριστεί από κανέναν.

Δημήτρης Πλουμπίδης:

Γιός του Νίκου Πλουμπίδη.

Ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ