%20Facebook.png)
Νίκος
Τόσκας
(πρώην
υπουργός επί ΣΥΡΙΖΑ και υποστράτηγος ε.α.)
Σαν αποτέλεσμα η «δεδομένη»’ και «φοβική» εξωτερική πολιτική έχει φέρει την απομόνωση στη χώρα, στερεί την οικονομική της ανάπτυξη και αφήνει ασύδοτους τους εντός της χώρας οικονομικούς ολιγάρχες να απομυζούν τον υπάρχοντα πλούτο, με μοναδικό κριτήριο τον δικό τους πλουτισμό.
Η πρωθυπουργός της Ιταλίας Μελόνι, βρισκόταν αυτές τις μέρες για 5νθήμερη επίσκεψη στην Κίνα. Η Ιταλία αποχώρησε πέρυσι από την κινεζική πρωτοβουλία Belt and Road Initiative, έπειτα από πίεση των Αμερικανών. Τώρα επανέρχεται με μεγαλύτερο ζήλο και περισσότερες επιδιώξεις. Υπέγραψε τριετή συμφωνία συνεργασίας για ναυπήγηση πλοίων, για την αεροπορική βιομηχανία, τις ΑΠΕ, την τεχνητή νοημοσύνη, την κινηματογραφία, τον πολιτισμό κ.α.
Η Fiat/Stellantis επεκτείνει την συνεργασία με κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία ηλεκτρικών αυτοκινήτων, για να ξανακερδίσει το χαμένο της γόητρο και πελατεία.
Φυσικό επακόλουθο των ήδη εκτεταμένων εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δυο χωρών. Η Ιταλία εισάγει 51 δις προϊόντα από την Κίνα και εξάγει 16 δις στην ίδια χώρα. Η προεδρία στους G7 της δίνει μεγαλύτερο κύρος, άσχετα αν η κύρια κατεύθυνση των πλούσιων δυτικών χωρών είναι σε πορεία αντιπαράθεσης με την Κίνα.
Το οικονομικό συμφέρον των βιομηχανιών «τρώει» τις γεωστρατηγικές προκαταλήψεις των κρατών. Το Υπουργείο Οικονομικών «γκρεμίζει» το Υπουργείο Εξωτερικών. Ο επιχειρηματίας «νικάει» τον διπλωμάτη.
Θα γίνει η Ιταλία γέφυρα της Ευρώπης με την Κίνα και τι είδους εξάρτηση θα ζητηθεί τα επόμενα χρόνια;
Κάτι που ξεκίνησε στην Ελλάδα πριν 10 χρόνια και σταμάτησε κάτω από την πίεση Αμερικανών και Γερμανών τώρα ξεκινάει από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Εμείς διστάσαμε να ανοίξουμε εμπορικούς δρόμους, οι άλλοι ξεκινούν παντρεύοντας τις βιομηχανίες και την αγορά τους.
Η Ιταλία, με τις παλιές παραδοσιακές αυτοκινητοβιομηχανίες, θα δεχτεί τώρα τις κινεζικές βιομηχανίες κατασκευής ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Το δίλημμα είναι εμφανές. Αποβιομηχάνιση ή συνεργασία με την Κίνα, μαζί με την υπερατλαντική δυσαρέσκεια; Παρόμοια συνεργασία έχει κάνει η Ισπανία και η Ουγγαρία.
Ένας νέος κόσμος γεννιέται, πέρα και πάνω από την κυριαρχία της Δύσης. Και αυτή τη φορά δεν αφορά μια χώρα με παγκόσμια κυριαρχία αλλά πολλές.
Ιστορικά, όλες οι αυτοκρατορίες και οι παγκόσμιοι ηγεμόνες είχαν ανοδική πορεία και μετά κατέρρευσαν. Οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι, οι Άραβες, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις και ειδικά η Ισπανία, η Γαλλία και η Βρετανία, η Σουηδία, η Αυστροουγγαρία, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Γερμανία, η Ρωσία και τώρα η Αμερική, της οποίας η παγκόσμια ισχύς διατηρήθηκε από το 1915 μέχρι το 2010, αυτή την πορεία ακολούθησαν.
Τώρα η Κίνα θα επιδιώξει να γίνει «αυτοκρατορία» ή θα θελήσει να συνεργαστεί αρμονικά με πολλές άλλες χώρες, με το αζημίωτο βέβαια;
Τα δεδομένα αλλάζουν σε μια Κίνα με σημερινό ρυθμό ανάπτυξης 5% και 1,5 δις πληθυσμό, με υψηλή και πρωτοποριακή τεχνολογία, με μορφωμένους πολίτες των οποίων οι βιοτικές ανάγκες ικανοποιούνται όλο και περισσότερο. Μια Ινδία με εξίσου μεγάλο πληθυσμό και τεχνολογική δυναμική αλλά με κοινωνικούς ταξικούς φραγμούς (κάστες), που εμποδίζουν τη βελτίωση της ζωής όλων των πολιτών και η οποία δεν μπορεί να φτάσει την Κίνα ακριβώς λόγω των βαθιών ανισοτήτων.
Μια Τουρκία που παρά τον μεγάλο πληθωρισμό έχει δυναμική ανόδου. Από κοντά η Ν. Κορέα, η Ιαπωνία, η Αυστραλία, το Ιράν, η Βραζιλία.
Χώρες που δεν τις υπολόγιζε κάποιος πριν 20 χρόνια τώρα παίζουν κεντρικό ρόλο, τουλάχιστον στην περιοχή τους.
Υπάρχουν και μικρές/μεσαίες χώρες που ελέγχουν λόγω γεωγραφικής θέσης την διακίνηση εμπορευμάτων και καυσίμων. Η Υεμένη, η Μαλαισία, η Ινδονησία, η Αίγυπτος, το Ιράν.
Όσοι μετρούν την ισχύ των χωρών μόνο με την ισχύ των στρατιωτικών μέσων που διαθέτουν έχουν αποτύχει. Το ίδιο όσοι βρίσκουν άλλες μεθόδους όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας ή το πόσα πλοία έχουν ή πόσο ορυκτό πλούτο διαθέτουν. Όλα αυτά είναι αποσπασματικά. Η Σοβιετική Ένωση είχε τεράστια στρατιωτική ισχύ και παρόλα αυτά κατέρρευσε. Δεν είναι δείγμα ούτε τα αεροπλανοφόρα ούτε το πετρέλαιο. Η Κίνα έχει χαμηλό δείκτη διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας γιατί τα κρατικά ιδρύματα εκμεταλλεύονται τις εφευρέσεις. Ο υπολογισμός είναι πιο σύνθετος.
Δεν είναι καν η ισχύς ενός κράτους. Η δύναμη έφυγε με την παγκοσμιοποίηση από την μονοκρατορία της Δύσης και πήγε σε πολλούς. Αυτοί με τη σειρά τους έμαθαν την τέχνη και μόρφωσαν τους ανθρώπους τους. Η γνώση τώρα εύκολα μεταδίδεται. Ο φτωχός μαθαίνει εύκολα και «κλέβει την φωτιά από τον Καύκασο».
Οι μαθηματικοί της Ινδίας είναι σπουδαίοι. Τα φάρμακά τους επίσης. Οι γιατροί της απομονωμένης Κούβας είναι περίφημοι.
Οι χιλίων ετών σχολές διπλωματών της Κίνας (παλιότερα μανδαρίνων) βγάζουν εξαιρετικούς διπλωμάτες. Οι μηχανικοί της στέλνουν διαστημόπλοιο στη σκοτεινή πλευρά της σελήνης.
Η Ολλανδία αγοράζει τώρα μεταφορικά στρατιωτικά αεροσκάφη από την Βραζιλία. Η πεινασμένη υποσαχάρια Αφρική ξύπνησε και διεκδικεί τα δικά της αποθέματα ουρανίου, χρυσού, διαμαντιών και λιθίου.
Η Δύση υπερτερεί σε τεχνολογία, διατιθέμενα κεφάλαια για την άμυνα, πατέντες και υψηλή τεχνολογία. Από 13 κατηγορίες οπλικών συστημάτων η Αμερική υπερτερεί σε 8 έναντι 5 της Κίνας. Οι ΗΠΑ διαθέτουν 68 πυρηνικά υποβρύχια έναντι 13 της Κίνας και τα οποία είναι εξαιρετικά θορυβώδη, με αποτέλεσμα να εντοπίζονται εύκολα. Όμως η Κίνα έχει τη βοήθεια της Ρωσίας, η οποία μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει ενεργοποιήσει τα παλιά σοβιετικά εργοστάσια και τα συντονίζει με κεντρικό σχεδιασμό.
Η στρατιωτική αντιπαράθεση των μεγάλων κρατών δεν είναι εύκολη. Τα εδάφη των ΗΠΑ, Κίνας, Ρωσίας, δεν μπορούν να απειληθούν, μπορούν όμως να ενεργοποιηθούν συρράξεις proxy χωρών όπως η Ουκρανία. Η Αμερική έχει υψηλή τεχνολογία αλλά όχι μεγάλο στρατό και είναι καταπονημένη από το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Η Ρωσία είναι επίσης καταπονημένη οικονομικά και στρατιωτικά.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε ότι οι σημερινές συρράξεις προκαλούν μεγάλες καταστροφές, πολλές απώλειες αλλά τα εδαφικά κέρδη είναι μικρά. Η Κίνα έχει μεγάλο στρατό, όχι πολύ σύγχρονο και επιπλέον για να καταλάβει την Ταϊβάν πρέπει να διανύσει το στενό των 100 μιλίων και να καταλάβει το νησί των 20 εκατ. κατοίκων που υποστηρίζεται εξοπλιστικά από την Αμερική. Να σκεφτούμε ότι ο Χίτλερ δεν μπόρεσε να διανύσει το στενό της Μάγχης των 20 μιλίων για να καταλάβει την Αγγλία. Και φυσικά δεν έχουμε αναφέρει τον παράγοντα πυρηνικά.
Από τα παραπάνω φαίνεται ότι είναι πολύ δύσκολο να γίνει πόλεμος μεταξύ μεγάλων κρατών αλλά αυξάνονται οι πιθανότητες για περιφερειακούς πολέμους, με υπόδειξη ή υποκίνηση από τους μεγάλους.
Η ασύδοτη λειτουργία της κυβέρνησης Νετανιάχου, όπως φαίνεται από την επιχείρηση στη Γάζα και την δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς στην Τεχεράνη μαζί με την διείσδυση του Ιράν στα γεγονότα της περιοχής, πυροδοτούν καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε περιφερειακό πόλεμο με απρόβλεπτες διαστάσεις.
Τα δυο τελευταία χρόνια διαλύθηκε η γαλλική αποικιοκρατία στην Αφρική και στερήθηκε η Γαλλία όχι μόνο την εκεί παρουσία της αλλά και τις σπάνιες γαίες και το ουράνιο για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της. Αφού ξέμεινε η Γερμανία από φτηνό ρωσικό φυσικό αέριο τώρα μένει και η Γαλλία από υλικά για την ηλεκτροδότησή της ή αναγκάζεται να τα αγοράζει σύμφωνα με τις διεθνείς τιμές.
Από το 1945 μέχρι το 1990 ο κόσμος ήταν διπολικός, με δυο κύριους πόλους (ΗΠΑ, ΕΣΣΔ). Από το 1990 μέχρι το 2010 περίπου ήταν μονοπολικός, με κέντρο των συμμαχιών και βασική παραδοχή τους κανόνες που είχαν θεσπίσει οι ΗΠΑ στη διακυβέρνηση και στην οικονομία (rules based order). Βασικές αρχές στον κύκλο των δυτικών χωρών (ΗΠΑ, Ευρώπη, Αυστραλία, Ιαπωνία, Ν. Ζηλανδία, Ν. Κορέα), ήταν η «κοινοβουλευτική διακυβέρνηση» και η «ελεύθερη οικονομία». Η αντιπαράθεση «δημοκρατίας» έναντι «αυταρχισμού» είναι προφανώς πρόφαση.
Μετά την κρίση του 2008 άρχισαν να φαίνονται νέες δυνάμεις με κεντρικό πυρήνα την Κίνα. Όλες αυτές ήθελαν την αποδέσμευση από τον δυτικό κόσμο.
Οι δυτικές χώρες κράτησαν αρχικά την υψηλή τεχνολογία και οι υπόλοιπες την μεγάλη παραγωγή. Η ποσότητα έφαγε την ποιότητα. Πολύ γρήγορα η ποσότητα έγινε και ποιότητα.
Η πολυπολικότητα στον κόσμο ενήργησε στην ουσία σαν αντιαμερικανισμός και αποτίναξη της δυτικής αποικιοκρατίας.
Το πρότυπο του δυτικού καπιταλισμού απορρίφθηκε από την Κίνα όχι όμως από την Ρωσία του άγριου καπιταλισμού, που δηλώνει όμως υποταγή στην Κίνα. Είτε λέγεται «σοσιαλισμός με κινεζικά χαρακτηριστικά» είτε «καπιταλισμός με κινεζικά χαρακτηριστικά» η απότομη οικονομική άνοδος και η τεράστια παραγωγικότητα άλλαξε τα παγκόσμια δεδομένα.
Παρά τις αμερικανικές πιέσεις για επάνοδο των βιομηχανιών που πήγαν στην Κίνα και σε άλλες χώρες (friendly/near shoring) αλλά και περιορισμό των εμπορικών σχέσεων με την Κίνα, οι πιέσεις απέδωσαν στη Γερμανία και σε μερικές φοβικές χώρες, όπως η δική μας.
Σαν αποτέλεσμα καμία σοβαρή επένδυση δεν έγινε στη χώρα μας ούτε από αμερικανικής πλευράς ούτε από κινεζικής, ινδικής ή άλλης.
Που είναι τα πλοία που θα έρχονταν με αμερικανική προτροπή στα ελληνικά ναυπηγεία, που είναι οι ψηφιακές επενδύσεις;
Οι ευρωπαϊκές χώρες ανοίγονται στις νέες δυνάμεις των BRICS, εμείς φοβόμαστε μην κακοκαρδίσουμε τους παραδοσιακούς συμμάχους, όταν οι ίδιοι από την μια βάζουν επιπλέον φορολογία στα κινεζικά αυτοκίνητα και από την άλλη κάνουν συμφωνίες τύπου Μελόνι και εγκαθιστούν κινεζικά εργοστάσια στην Ευρώπη.
Στην ίδια κατεύθυνση η Τουρκία έχει γίνει ενεργειακός κόμβος, υπογράφοντας συμφωνίες με την Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουγγαρία, εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες από την γεωπολιτική αβεβαιότητα, υπογράφει με κεντροασιατικές χώρες συμφωνίες για σιδηροδρομικούς και οδικούς άξονες που θα συνδέουν την Κίνα με την Ευρώπη, αυξάνει τις εμπορικές συναλλαγές με την υποσαχάρια Αφρική, συμφωνεί για ναυτική βάση στη Σομαλία και στρατιωτική συνεργασία με τον Νίγηρα, Ρουάντα, Σενεγάλη, Κονγκό και Μάλι, συμφωνεί με την Κίνα για εργοστάσιο ηλεκτρικών αυτοκινήτων και με την Ρωσία για δεύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στη Μαύρη Θάλασσα. Παίρνει το μέρος των Αράβων στη διένεξη με το Ισραήλ.
Παριστάνει μαζί με την Ρωσία ότι δεν είναι αποικιοκρατικές δυνάμεις κι ας κατέχει το 40% της Κύπρου.
Η Τουρκία παράλληλα διεκδικεί τον έλεγχο στην Μεσόγειο (κεντρική και νοτιοανατολική). Η επίδειξη με 50 πλοία στην Κερύνεια (εκ των οποίων 12 κορβέτες σχεδιασμένες και κατασκευασμένες στην Τουρκία) και η αναγκαστική αποχώρηση του ιταλικού ερευνητικού που ερευνούσε επ’ ωφελεία ελληνικών συμφερόντων στη περιοχή της Κάσου, δείχνει ότι είναι αποφασισμένη να επιβάλλει δια της βίας τα συμφέροντά της.
Το «στρίμωγμα» των ελληνικών συμφερόντων στην περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και η ελληνική υποχωρητικότητα μαζί με την αναγνώριση των τουρκικών συμφερόντων από την ελληνική κυβέρνηση, «για λόγους διατήρησης της ειρήνης’» δείχνουν ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει κρυφτεί στην αγκαλιά των δυτικών συμφερόντων, τα οποία παίζουν φυσικά τα δικά τους παιγνίδια.
Τα προηγούμενα χρόνια η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε ενεργήσει διπλωματικά, με αδιαφανείς διαδικασίες, στο Βερολίνο και στην Κωνσταντινούπολη, για να μειωθούν οι ροές των προσφύγων στο Αιγαίο. Άγνωστο με τι ανταλλάγματα. Τώρα υποχωρεί στις διεκδικήσεις θαλάσσιων ζωνών πέρα από τα 6 ν.μ. και παράλληλα αποσύρει όπλα από τα νησιά για να τα στείλει στην Ουκρανία.
Δεν διεκδικεί τα αυτονόητα, δεν διαπραγματεύεται, δεν συμφωνεί για οικονομική συνεργασία και στηρίγματα με χώρες πέραν της Δύσης.
Σαν αποτέλεσμα η «δεδομένη» και «φοβική» εξωτερική πολιτική έχει φέρει την απομόνωση στη χώρα, στερεί την οικονομική της ανάπτυξη και αφήνει ασύδοτους τους εντός της χώρας οικονομικούς ολιγάρχες να απομυζούν τον υπάρχοντα πλούτο, με μοναδικό κριτήριο τον δικό τους πλουτισμό.
Την ίδια βέβαια στιγμή ακόμη και οι πλέον δυτικόστροφες χώρες αρχίζουν να σπάνε τους περιορισμούς και να κοιτούν τα συμφέροντά τους.
Είναι προφανές ότι τα συμφέροντα της χώρας μας και του λαού της πρέπει να κινηθούν σε αντίστροφη κατεύθυνση, με πολυδιάστατη πολιτική και συνεργασίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου