Υπάρχει μια συστηματική παραπληροφόρηση σχετικά με τη γνώμη του Τάκη Λάππα επί του θέματος πού γεννήθηκε ο Αθανάσιος Διάκος, όπως αυτή η γνώμη διατυπώνεται στην – υπό το ρητό «μολών λαβέ» - μελέτη του, που βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών το 1946. Στη βραβευθείσα από την Ακαδημία Αθηνών το 1946 μελέτη του, ο Τάκης Λάππας διατυπώνει την άποψη ότι ο Αθανάσιος Διάκος γεννήθηκε στη Μουσουνίτσα. Η παραπληροφόρηση επ’ αυτού ισχυρίζεται τάχα ότι σε αυτή τη μελέτη του ο Τάκης Λάππας θεωρεί πως γενέτειρα του Αθανασίου Διάκου είναι η Αρτοτίνα.
Ας δούμε χρονικογραφικά πως εξυφαίνεται αυτή η παραχάραξη της πραγματικότητας.
Στις 31. 12. 1939 η Ακαδημία Αθηνών προκήρυξε διαγωνισμό για το "Βραβείον αδελφών Παπαστράτου", με αντικείμενο τη συγγραφή μονογραφίας περί του βίου του Αθανασίου Διάκου. Κατά τη σχετική προκήρυξη, προβλεπόμενη καταληκτική ημερομηνία υποβολής υποψηφιοτήτων ήταν η 15. 01. 1941 και ημερομηνία απονομής του βραβείου η 25. 3. 1941. Οι ενδιαφερόμενοι όφειλαν να καταθέσουν τις μελέτες τους σε τρία δακτυλογραφημένα αντίτυπα έκαστος.
Υπήρξαν οι εξής τρεις, κατά σειρά ημερομηνίας υποβολής τους, υποψηφιότητες:
1. Νικόλαος Γκινόπουλος, μελέτη υποβληθείσα στις 10. 01. 1941 με επιγραφή το ρητό «ουδέν αμάρτυρον αείδω»,
2. Δημήτριος/Τάκης Λάππας, μελέτη υποβληθείσα στις 11. 01. 1941 με επιγραφή το ρητό «μολών λαβέ»,
3. Σωτήριος Κωτσόπουλος, μελέτη υποβληθείσα στις 15. 01. 1941 με επιγραφή το ρητό «η παιδεία εστί πανήγυρις της ψυχής˙ πολλά γαρ ακούσματα και θεάματα έχει».
Από αυτές τις τρεις μελέτες, η Ακαδημία Αθηνών προέκρινε και τίμησε με βραβείο την υπό το ρητό «μολών λαβέ» υποβληθείσα μελέτη του Τάκη Λάππα και με έπαινο την υπό το ρητό «ουδέν αμάρτυρον αείδω» υποβληθείσα μελέτη του Νικόλαου Γκινόπουλου. Λόγω του μεσολαβήσαντος πολέμου, η απονομή των τιμητικών διακρίσεων ετεροχρονίστηκε και τελικά πραγματοποιήθηκε στις 24. 3. 1946.
Στη βραβευθείσα μελέτη του «μολών λαβέ», και σχετικά με το θέμα ποια είναι η γενέτειρα του Αθανασίου Διάκου, ο Τάκης Λάππας αφού πρώτα παραθέτει μερικές αλληλοσυγκρουόμενες γνώμες τρίτων, μετά - τοποθετούμενος και αυτός - δηλώνει πως ο ίδιος δέχεται ότι ο Διάκος εγεννήθη εις την Μουσουνίτσαν. Αυτό αναφέρεται στη σελ. 9 της Έκθεσης Αξιολόγησης επί του αθλοθετήματος Παπαστράτου προς συγγραφή μονογραφίας περί του Αθανασίου Διάκου, η οποία υποβλήθηκε από τη Β΄ τάξη στην Ακαδημία Αθηνών στις 29. 3. 1941. Την Έκθεση υπογράφουν οι ακαδημαϊκοί - μέλη της τριμελούς Επιτροπής Αξιολόγησης - Σωκράτης Β. Κουγέας (πρόεδρος), Δημήτριος Γρ. Καμπούρογλους (εισηγητής) και Κωνσταντίνος Ι. Άμαντος.
Δυστυχώς, μέχρι τούδε, αυτή η αλήθεια συστηματικά κακοποιείται βαναύσως στη σχετική βιβλιογραφία…
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο Τάκης Λάππας μεταγενέστερα επανεπεξεργάστηκε αυτή του τη μελέτη και - σε νέα εκδοχή της - αναθεωρημένη την εξέδωσε σε βιβλίο το 1949 υπό τον τίτλο «Θανάσης Διάκος».
Ως προς αυτό γράφει: «Η κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου κι’ η στράτευσή μου στάθηκαν αφορμές το έργο μου που βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών να έχει μερικές ελλείψεις. Ύστερα το αναθεώρησα και το συμπλήρωσα με καινούργιες πηγές κι΄ άγνωστα έγγραφα» (σελ. 11 του βιβλίου του Τάκη Λάππα «Θανάσης Διάκος», 1949).
Μια πάρα πολύ σημαντική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στη μελέτη «μολών λαβέ» που βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών το 1946 και στο βιβλίο «Θανάσης Διάκος» που εξέδωσε ιδιωτικά ο Τάκης Λάππας το 1949, έγκειται στο ότι ενώ στην πρώτη περίπτωση ο Λάππας δηλώνει ότι ο Διάκος γεννήθηκε στη Μουσουνίτσα, στη δεύτερη περίπτωση αλλάζει άποψη και γράφει (έ.α., σελ. 16): «κατά τη γνώμη μου, η καταγωγή του είναι απ’ τη Μουσουνίτσα, γεννήθηκε όμως στην Αρτοτίνα». Τούτη τη νέα του θέση για το θέμα ποια είναι η γενέτειρα του Αθανασίου Διάκου, την επαναλαμβάνει και το 1968 στη Β΄ έκδοση του βιβλίου του «Θανάσης Διάκος», Εκδόσεις Μ. Πεχλιβανίδης & Σία Α. Ε. (σελ. 19).
Ατυχώς όμως, αυτή του την αλλαγή γνώμης ο Τάκης Λάππας δεν την επισημαίνει στο βιβλίο του «Θανάσης Διάκος» (1949/1968), ούτε τη σχολίασε -μάλιστα, ούτε καν την ανέφερε- ποτέ σε καμιά άλλη εργασία του, οπότε δεν μας κατέλειπε μια αιτιολόγηση της περί ης ο λόγος μεταστροφής του.
Εξάλλου, αυτή - τούτη τη μελέτη του που βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1946, ο Τάκης Λάππας δεν την καταχωρίζει σε κανένα από τα αυτοβιογραφικά σημειώματα και τους εργογραφικούς καταλόγους του, ενώ μονίμως - αντ’ αυτής - χαρακτηρίζει τάχα ως βραβευθέν από την Ακαδημία το 1946 το βιβλίο «Θανάσης Διάκος» που το πρωτοκυκλοφόρησε όμως το 1949. Και όλα αυτά μολονότι κάθε φορά καταγράφει, και απαριθμεί ως δυο διαφορετικές εργασίες, τις εκδόσεις του 1949 και του 1968 του βιβλίου «Θανάσης Διάκος».
Σημειωθήτω ότι η βραβευθείσα το 1946 μελέτη δεν υπάρχει στο αρχείο του Τάκη Λάππα, παρόλο που αυτό κατά τα λοιπά δίνει την εντύπωση στο μελετητή του ότι θα πρέπει να είναι υπόδειγμα αρχείου εξαντλητικά σχολαστικής πληρότητας. Ενώ όμως αυτό το εξαιρετικά επιμελημένο αρχείο απαθανατίζει ένα πλήθος αναπάντεχων λεπτομερειών περί τη συγγραφική παραγωγή του Τάκη Λάππα, περιέργως δεν φιλοξενεί την αδιαφιλονίκητα μεγαλύτερης αναγνωστικότητας από τις μελέτες του, αυτήν ακριβώς που βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών το 1946. Ορισμένως κάποιοι χειρισμοί αυτού του θέματος από τον Τάκη Λάππα, εγείρουν σοβαρά ερωτήματα.
Προσέτι, ούτε και στα αρχεία της Ακαδημίας Αθηνών υπάρχει αυτή η μελέτη, γιατί κατά τη σχετική πάγια πρακτική της η Ακαδημία, από καταβολής του θεσμού τέτοιων βραβεύσεων, δεν φυλάσσει στα αρχεία της τις βραβευόμενες μελέτες.
Ούτως εχόντων των πραγμάτων, παρέχεται βέβαια άλλοθι στον καθένα να ισχυρίζεται ψευδώς ότι δήθεν ο Τάκης Λάππας, στη βραβευθείσα το 1946 από την Ακαδημία Αθηνών μελέτη του, θεωρεί ως γενέτειρα του Αθανασίου Διάκου την Αρτοτίνα.
Συνελόντι ειπείν, γεγονός είναι ότι αυτό που βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών το 1946 ήταν η μελέτη του Τάκη Λάππα «μολών λαβέ» που είχε αυτός υποβάλλει προς κρίση στο πλαίσιο του σχετικού διαγωνισμού και όχι το βιβλίο του «Θανάσης Διάκος», το οποίο άλλωστε τότε ούτε καν είχε εκδοθεί ακόμη (Α΄ έκδοση 1949 και Β΄ έκδοση 1968) και οπωσδήποτε διαφέρει από τη βραβευθείσα μελέτη σε ό,τι αφορά τη γνώμη του Τάκη Λάππα για το πού γεννήθηκε ο Αθανάσιος Διάκος. Στη βραβευθείσα το 1946 μελέτη του, ο Τάκης Λάππας δηλώνει ότι δέχεται πως γενέτειρα του Αθανασίου Διάκου είναι η Μουσουνίτσα.
Κατά ταύτα, οποιαδήποτε αναφορά σε γνώμη του Τάκη Λάππα σχετικά με το πού γεννήθηκε ο Αθανάσιος Διάκος, ενόσω κάνει μνεία ότι αυτή η γνώμη παρατίθεται στη μελέτη του που βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών το 1946 , θα πρέπει να δηλώνει ότι γενέτειρα του Αθανασίου Διάκου είναι η Μουσουνίτσα.
Κυριάκος Αθ. Μασαβέτας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου