Στις 4 του Ιούλη 1941 το Π.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ.Γ. επεξεργάστηκε σχέδια ανάπτυξης του παρτιζάνικου κινήματος και αποφάσισε να περάσει από τις πράξεις σαμποτάζ και δολιοφθορών στην ένοπλη πάλη ενάντια στους κατακτητές και τους συνεργάτες τους.
Η 4η Ιούλη γιορταζόταν από το 1956 ως Μέρα του Μαχητή ανακηρύχτηκε Εθνική Εορτή της Γιουγκοσλαβίας, γνωστή ως «Ημέρα της Εξέγερσης του λαού της Γιουγκοσλαβίας» μέχρι την κατάργησή της, το 2001, με απόφαση της κυβέρνησης της Σερβίας, με πρωθυπουργό τον Ζόραν Τζίντζιτς. Σήμερα την επέτειο τιμά η Ένωση Συνδέσμων Αγωνιστών του Εθνικοαπελευθερωτικού Πολέμου.
Πριν ακόμα από την κήρυξη του πολέμου, η κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας σύνδεσε τη χώρα πιο στενά πολιτικά και οικονομικά με τις δυνάμεις του φασιστικού άξονα. Χαιρέτιζε ανοιχτά το δυνάμωμα του φασισμού στην Ευρώπη, τη νίκη του στην Ισπανία, την κατοχή της Αυστρίας, της Τσεχοσλοβακίας και της Αλβανίας, αφού σ’ αυτόν προσδοκούσε σε στήριξη του αγώνα της ενάντια στο επαναστατικό κίνημα στο εσωτερικό της.
Με την ευκαιρία της «ένωσης» της Αυστρίας με τη χιτλερική Γερμανία, ο τότε Γιουγκοσλάβος πρωθυπουργός Μίλαν Στογιαντίνοβιτς (1935 – 1939) δήλωνε ότι αυτό είναι μια θετική πράξη «μια και διευκολύνει τον αγώνα κατά του κομμουνισμού».
Τη στιγμή που οι κυρίαρχοι κύκλοι της Γιουγκοσλαβίας, χαιρέτιζαν δημόσια την «ένωση» της Αυστρίας με τη χιτλερική Γερμανία (Μάρτης – Απρίλης 1938), η ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος Γιουγκοσλαβίας δημοσίευσε προκήρυξη στους λαούς της Γιουγκοσλαβίας, όπου ανάμεσα σ’ άλλα τονίζονταν: «Ο χιτλερισμός δεν είναι ‘‘φίλος’’ ούτε και ‘‘καλός γείτονας’’, αλλά ο πρώτος εχθρός της ελευθερίας και ανεξαρτησίας των λαών της Γιουγκοσλαβίας και οι δηλώσεις που μας κάνει για ουδετερότητα και φιλία είναι το ίδιο ψέματα όπως οι υποσχέσεις που δίνονταν ως χτες στην Αυστρία… Αύριο τα στρατεύματά του θα διεισδύσουν μέσω των Καραβάνκεν στη Γιουγκοσλαβία… Ο δρόμος αυτός οδηγεί μέσω Γιουγκοσλαβίας στο Αιγαίο Πέλαγος. Σ’ αυτό τον βοηθάει ο Μουσολίνι που αξιώνει τη Δαλματία και τη Βοσνία…». Στο τέλος της προκήρυξης το ΚΚΓ έκανε έκκληση στους λαούς της Γιουγκοσλαβίας να ανατρέψουν την προδοτική κυβέρνηση του Στογιαντίνοβιτς.
Ταυτόχρονα, το καθεστώς όξυνε τα μέτρα ενάντια στο επαναστατικό κίνημα και το Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας (ΚΚΓ). Στα αιτήματα, για προετοιμασία υπεράσπισης της χώρας, για εκδημοκρατισμό, για λύση του εθνικού ζητήματος, η κυβέρνηση απαντούσε με καινούργια και διαρκώς σκληρότερα μέτρα. Απαγορεύτηκε η δράση της ισχυρότερης συνδικαλιστικής οργάνωσης της χώρας, που βρισκόταν κάτω από την καθοδήγηση του ΚΚ Γιουγκοσλαβίας. Το φθινόπωρο του 1940 ιδρύονται στρατιωτικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στα οποία στις αρχές του 1941 ρίχτηκαν χιλιάδες δημοκράτες αγωνιστές, κομμουνιστές και αντιφασίστες.
Στα μέσα του Μάρτη 1941 η ΚΕ του ΚΚΓ προειδοποιεί με έκκλησή της τους λαούς της Γιουγκοσλαβίας ότι «περισσότερο από κάθε άλλη φορά μας απειλεί ο τρομερός κίνδυνος να μπει η χώρα μας στον πόλεμο … η κυβέρνηση ‘‘άρχισε κιόλας να πουλάει την ανεξαρτησία της Γιουγκοσλαβίας’’. Η έκκληση τόνιζε επίσης: «Είναι ακόμα καιρός να ματαιώσουμε τα αντιλαϊκά σχέδια των προδοτών του λαού, αν κλειστεί σύμφωνο παροχής αμοιβαίας βοήθειας με τη Σοβιετική Ένωση, αν διωχτεί η προδοτική κυβέρνηση και αντικατασταθεί με μια λαϊκή κυβέρνηση που να επαγρυπνεί για τα συμφέροντα του λαού…»
Στις 25 Μάρτη 1941, η κυβέρνηση του Ντράγκισαν Ζβέτκοβιτς (1939 – 1941), υπογράφει, μετά τη Βουλγαρία που είχε ήδη υπογράψει την 1η του Μάρτη, την ένταξη της Γιουγκοσλαβίας στο Τριμερές Σύμφωνο του Άξονα (Γερμανία – Ιταλία – Ιαπωνία). Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, με επικεφαλής τους κομμουνιστές, κατέβηκαν στους δρόμους των γιουγκοσλαβικών πόλεων απαιτώντας την ανάκληση της εισόδου στο τριμερές σύμφωνο, την παραίτηση της κυβέρνησης και τον σχηματισμό μιας νέας λαϊκής κυβέρνησης, που να προετοιμάσει τη χώρα για την υπεράσπιση ενάντια στους φασίστες επιδρομείς, και τη σύναψη ενός συμφώνου παροχής αλληλοβοήθειας με τη Σοβιετική Ένωση.
Ο πτέραρχος Ντουσάν Σίμοβιτς, επικεφαλής μιας ομάδας αξιωματικών, στις 27 του Μάρτη, με πραξικόπημα, ανατρέπει την κυβέρνηση του Ζβέτκοβιτς. Ο πραξικοπηματίας Σίμοβιτς, αναλαμβάνοντας τα καθήκοντα του πρωθυπουργού, δηλώνει ότι το πραξικόπημα είχε στόχο να σταματήσει τους κομμουνιστές και το επαναστατικό – δημοκρατικό κίνημα και η κυβέρνησή του απαγόρευσε τις διαδηλώσεις που συνεχίζονταν σ’ όλη τη χώρα με αμείωτη ένταση. Παράλληλα διαβεβαίωσε τη Γερμανία ότι θα τηρούσε την υπογραφή για την είσοδο στο Σύμφωνο.
Την ίδια μέρα (27.3.1941) ο Χίτλερ γνωστοποιεί την απόφασή του: «να γίνουν όλες οι προετοιμασίες για τη συντριβή της Γιουγκοσλαβίας, τόσο του στρατού όσο και του κράτους της, χωρίς να περιμένουμε μήπως ενδεχόμενα η νέα κυβέρνηση κάνει δήλωση νομιμοφροσύνης».
Στις 6 του Απρίλη 1941, οι φασιστικές δυνάμεις του Άξονα (Γερμανία, Ιταλία Ουγγαρία και Βουλγαρία) εισβάλουν, ταυτόχρονα, στην Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα. Ο γιουγκοσλαβικός στρατός, αποδιοργανωμένος, συντρίφτηκε και παραδόθηκε άνευ όρων στις 17 Απρίλη του 1941.
Η Γιουγκοσλαβία κατακερματίστηκε. Το Γ΄ Ράιχ απέσπασε μέρη της χώρας, το ίδιο και η φασιστική Ιταλία, η Βουλγαρία και η Ουγγαρία. Τον Απρίλη του 1941 δημιουργήθηκαν: το «Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας», το «Ανεξάρτητο Βασίλειο του Μαυροβουνίου», η λεγόμενη «Συμβουλευτική της Σλοβενίας», και στις 30 Απρίλη εγκαθίσταται η κυβέρνηση του δωσίλογου Μίλαν Ατσίμοβιτς «κομισάριου της Σερβίας», κλπ.
Ο βασιλιάς και η κυβέρνηση Σίμοβιτς, δραπέτευσαν, και αυτοί, στο εξωτερικό, ελπίζοντας στην αποκατάστασή τους μετά το τέλος του πολέμου.
Ο διαμελισμός της χώρας που επιχειρήθηκε από τους Ναζί τον Απρίλη του 1941, πραγματοποιήθηκε, τελικά, 58 χρόνια αργότερα, το Μάρτη του 1999. από τη βάρβαρη ιμπεριαλιστική επέμβαση των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Γιουγκοσλαβίας και τον ανελέητο βομβαρδισμό της, για να την αναγκάσουν να δεχτεί την ιμπεριαλιστική Νέα Τάξη Πραγμάτων.
Στη διάρκεια της φασιστικής εισβολής του Απρίλη 1941, το ΚΚΓ απαιτεί από τις ξεχωριστές οργανώσεις να οπλίσουν τους εργάτες και τη νεολαία για τον αγώνα κατά του επιδρομέα. Στις 15 του Απρίλη 1941 η ΚΕ του ΚΚΓ απευθυνόμενη με προκήρυξη προς τους λαούς της Γιουγκοσλαβίας, κατήγγειλε τον προδοτικό χαρακτήρα του «ανεξάρτητου κράτους της Κροατίας» και καλούσε το λαό να συνεχίσει την αντίσταση, τονίζοντας ότι οι κομμουνιστές και η εργατική τάξη «θα βρεθούν στις πρώτες γραμμές του λαϊκού αγώνα ενάντια στους κατακτητές».
Στις 22 του Ιούνη 1941, τη μέρα της γερμανικής επίθεσης κατά της Σοβιετικής Ένωσης, το Πολιτικό Γραφείο της ΚΕ του ΚΚΓ με διακήρυξη του προς την εργατική τάξη και τους λαούς της Γιουγκοσλαβίας, ζητούσε να υποστηρίξουν με όλα τα μέσα το δίκαιο αγώνα της Σοβιετικής Ένωσης, που ήταν ταυτόχρονα και δικός τους αγώνας. Ανάμεσα στα άλλα η Διακήρυξη του Π.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ. Γιουγκοσλαβίας, ανάφερε:
«Στις 22 Ιούνη το πρωί, οι αχαλίνωτοι Γερμανοί φασίστες συμμορίτες επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά ενάντια στο μεγάλο και ειρηνόφιλο κράτος των εργατών και αγροτών, τη Σοβιετική Ένωση… Αυτό το καινούργιο ανήκουστο έγκλημα των φασιστών δολοφόνων γεμίζει με άμετρη πικρία την καρδιά όχι μόνο αυτού του λαού των διακοσίων εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά και την καρδιά των εργαζομένων όλου του κόσμου… Αλλά οι διψασμένοι για αίμα φασίστες εγκληματίες και οι σατράπες τους στις υπόλοιπες καπιταλιστικές χώρες γελάστηκαν τούτη τη φορά πολύ.
Δεν έχουν μπροστά τους αδύνατα ευρωπαϊκά κράτη που στην ηγεσία τους βρίσκονται προδοτικές καπιταλιστικές κλίκες, χώρες που είναι εσωτερικά σάπιες, διαιρεμένες και εξασθενημένες από την προδοτική δουλειά της πέμπτης φάλαγγας, αλλά τον ενιαίο λαό των διακοσίων εκατομμυρίων της μεγάλης Σοβιετικής Ένωσης που συσπειρώνεται γύρω από το ηρωικό κόμμα των μπολσεβίκων… Έχουν απέναντί τους και εναντίον τους τον ακατανίκητο Κόκκινο Στρατό, αυτήν την ατράνταχτη δύναμη που στέκεται σαν γρανιτένιος βράχος για την υπεράσπιση της σοσιαλιστικής πατρίδας. Έχουν ενάντιά τους τον εργαζόμενο λαό και τους εθνικά καταπιεζόμενους όλου του κόσμου. Αυτή είναι σήμερα η δύναμη που όχι μόνο θα σπάσει τα δόντια των διψασμένων σε αίμα φασιστικών κτηνών, αλλά και θα εξολοθρεύσει αυτήν την πανούκλα που με τη βρώμα της απειλεί να μολύνει ολόκληρο τον κόσμο…
Προλετάριοι όλων των χωρών της Γιουγκοσλαβίας πάρτε τη θέση σας στην πρώτη γραμμή του αγώνα… Πυκνώστε τις γραμμές σας γύρω από την πρωτοπορία σας, το Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας.
Ο καθένας στη θέση του!
Εκπληρώστε ακλόνητα και το προλεταριακό σας καθήκον! Προετοιμασθείτε γρήγορα για την τελευταία και αποφασιστική μάχη!
Μην αφήνετε να χυθεί το ακριβό αίμα του ηρωικού σοβιετικού λαού χωρίς τη συμμετοχή σας!»
Τα συνθήματά σας πρέπει να είναι:
«Κανένας εργάτης και καμιά εργάτρια δεν επιτρέπεται να πάει στη φασιστική
Γερμανία για να ενισχύσει με τη δουλειά του τις δυνάμεις των φασιστών
συμμοριτών!
Κανένα κανόνι, κανένα όπλο, καμιά σφαίρα, κανένα σπυρί σταριού δεν
επιτρέπεται να φτάσει με τη βοήθειά σας στα χέρια των φασιστών εγκληματιών.
Κινητοποιήστε τις δυνάμεις σας, για να μη γίνει η χώρα μας βάση ανεφοδιασμού των
φασιστικών ορδών, που όρμησαν σαν λυσσασμένα σκυλιά ενάντια στη Σοβιετική
Ένωση, την ακριβή σοσιαλιστική μας πατρίδα, την ελπίδα μας και τον φάρο μας,
προς τον οποίο στρέφονται με ελπίδα τα μάτια της βασανισμένης εργαζόμενης
ανθρωπότητας».
Ο αγώνας της Γιουγκοσλαβίας ενάντια στους φασίστες κατακτητές πήρε τεράστιες διαστάσεις, που βαθμιαία προσέλαβε το χαρακτήρα λαϊκοαπελευθερωτικού πολέμου.
Στις 27 του Ιούνη 1941 συγκροτήθηκε το Γενικό Επιτελείο των λαϊκοαπελευθερωτικών παρτιζάνικων τμημάτων της Γιουγκοσλαβίας με επικεφαλής το Γενικό Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΓ Γιόζιπ Μπροζ Τίτο.
4η Ιούλη 1941
Στις 4 του Ιούλη 1941 το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΓ επεξεργάστηκε σχέδια ανάπτυξης του παρτιζάνικου κινήματος και αποφάσισε να περάσει από τις πράξεις σαμποτάζ και δολιοφθορών στην ένοπλη πάλη ενάντια στους κατακτητές και τους συνεργάτες τους.
Η 4η Ιούλη γιορταζόταν από το 1956 ως Μέρα του Μαχητή ανακηρύχτηκε Εθνική Εορτή της Γιουγκοσλαβίας, γνωστή ως «Ημέρα της Εξέγερσης του λαού της Γιουγκοσλαβίας» που σηματοδοτούσε την ημέρα που το Πολιτικό Γραφείο της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γιουγκοσλαβίας αποφάσισε την έναρξη της ένοπλης Αντίστασης.
Η επέτειος της 4ης Ιούλη 1941 γιορταζόταν μέχρι την κατάργησή της, το 2001, με απόφαση της κυβέρνησης της Σερβίας, με πρωθυπουργό τον Ζόραν Τζίντζιτς.
Σήμερα την επέτειο τιμά η Ένωση Συνδέσμων Αγωνιστών του Εθνικοαπελευθερωτικού Πολέμου.
Το φθινόπωρο του 1941 οι Γιουγκοσλάβοι παρτιζάνοι είχαν κιόλας απελευθερώσει πάνω από 40 πόλεις και σημαντικές περιοχές της Σερβίας και της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Στις ελεύθερες περιοχές συγκροτήθηκαν νέα δημοκρατικά όργανα εξουσίας – οι Λαϊκές Απελευθερωτικές Επιτροπές.
Το Σεπτέμβρη του 1941 σε κοινή σύσκεψη του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΓ, του Γενικού Επιτελείου των λαϊκών απελευθερωτικών παρτιζάνικων τμημάτων της Γιουγκοσλαβίας και των αντιπροσώπων της στρατιωτικής καθοδήγησης των διαφόρων περιοχών της χώρας, αποφασίστηκε η ενιαία οργανωτική συγκρότηση του επαναστατικού στρατού.
«Να πνίξετε το πολιτικό κίνημα στη Νοτιοανατολική περιοχή και χρησιμοποιώντας τα πιο σκληρά μέτρα να επιβάλετε την τάξη» – έλεγε η διαταγή του Χίτλερ στον ανώτατο διοικητή των Γερμανοφασιστικών στρατευμάτων στη Νοτιοανατολική περιοχή, στρατηγό Βίλχελμ Ζίγκμουντ Βάλτερ Λιστ.
Για την εκτέλεση αυτής της διαταγής, από το Σεπτέμβρη του 1941, ξεκίνησαν σφοδρές επιθέσεις των στρατευμάτων κατοχής και των συνεργατών τους ενάντια στους Παρτιζάνους. Παράλληλα οι ΝΑΖΙ άρχισαν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις ενάντια στον άμαχο πληθυσμό, διαπράττοντας στυγερά εγκλήματα.
Ανάμεσά τους η Σφαγή στο Κράλιεβο, στις 15 Οκτώβρη 1941, όπου σε εκτέλεση μαζικών αντιποίνων, για την επίθεση ένοπλων αντάρτικων τμημάτων στη φρουρά της πόλης, οι Γερμανοί εκτελούν 29 γυναίκες, 102 παιδιά ηλικίας κάτω των 18 χρόνων και 1.840 άνδρες ηλικίας από 18 έως 55 χρόνων.
Ακολούθησε το ολοκαύτωμα του Κραγκούγιεβατς. Στις 20 Οκτώβρη οι Γερμανοί εκτέλεσαν 66 Εβραίους της πόλης και 53 κατάδικους από την προπολεμική περίοδο, που πήραν από τις φυλακές. Την επόμενη μέρα Τρίτη 21 Οκτώβρη 1941, στο λόφο Σουμαρίτσε (Šumarice), εκτέλεσαν 2.301 άτομα, ανάμεσά τους 217 ανήλικοι, από τους οποίους 60 μαθητές, ολόκληρη η τάξη της Πέμπτης Δημοτικού μαζί με τους δασκάλους της, 23 παιδιά των Ρομά, κάτω των 15 ετών και μια ομάδα παιδιών, λούστροι παπουτσιών, τα οποία αρνήθηκαν να γυαλίσουν τις γερμανικές μπότες.
Ανάμεσα στους εκτελεσμένους ήταν και μια γυναίκα, η Νάντα Ναούμοβιτς (Nada Naumović), ηρωίδα των Λαών της Γιουγκοσλαβίας. Η Νάντα Ναούμοβιτς υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γιουγκοσλαβίας, δραστηριοποιήθηκε στο Κραγκούγιεβατς, μετά την κατάληψη της Γιουγκοσλαβίας, δουλεύοντας με τη νεολαία και συγκεντρώνοντας υγειονομικό υλικό, ρούχα και τρόφιμα για τους Παρτιζάνους. Συνελήφθη και εκτελέστηκε μαζί με τους πολίτες του Κραγκούγιεβατς την 21 Οκτώβρη 1941.
Στο τέλος του 1942 ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός, έφτανε στις 150.000 άνδρες. Οι κατακτητές και οι συνεργάτες τους (οι «Ουστάσι» του Πάβελιτς, η «Μιλίτσια» του Νέντιτς, και οι «Τσετνίκι» του Μιχαήλοβιτς), διέθεταν 830.000 άνδρες.
Στις 26 – 27 του Νοέμβρη 1942, στην απελευθερωμένη πόλη Μπιχάτς, συνήλθε η Συντακτική Συνέλευση των αντιπροσώπων των αντιφασιστικών πολιτικών οργανώσεων και ομάδων των περισσότερων περιοχών της Γιουγκοσλαβίας, όπου σχηματίστηκε η Αντιφασιστική Λαϊκή Συνέλευση της Γιουγκοσλαβίας σαν ανώτατο πολιτικό όργανο του νέου επαναστατικού κράτους για την καθοδήγηση των τοπικών Λαϊκών Απελευθερωτικών Επιτροπών.
Στις 8 Σεπτέμβρη 1943, τη μέρα που συνθηκολόγησε η φασιστική Ιταλία, σημειώθηκε γενική λαϊκή εξέγερση στην παραθαλάσσια περιοχή της Σλοβενίας, στην Ίστρια, στις ακτές της Κροατίας και στη Δαλματία. Στα χέρια του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού πέρασαν όπλα από τους Ιταλούς και εξοπλίστηκαν 80.000 περίπου καινούργιοι αγωνιστές. Από τους Ιταλούς αντιφασίστες στρατιώτες που πέρασαν στο Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό σχηματίστηκαν ολόκληρες ταξιαρχίες και τάγματα που εντάχθηκαν στο Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό.
Στη διάρκεια του 1943, το μεγαλύτερο τμήμα του γιουγκοσλαβικού εδάφους πέρασε στον έλεγχο του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Στη Βοσνία, την Ερζεγοβίνη, τη Σλοβενία, την Κροατία και το Μαυροβούνιο σχηματίστηκαν Αντιφασιστικά Συμβούλια αυτών των περιοχών, που σαν ανώτατα πολιτικά όργανα των αντίστοιχων λαών ασκούσαν την εξουσία.
Τον Αύγουστο του 1944 η δύναμη του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, είχε φτάσει σε 15 σώματα με 50 μεραρχίες, 30 ανεξάρτητες ταξιαρχίες και 130 μονάδες ανταρτών. Σύνολο 500.000 άνδρες.
Στο μεταξύ η χιτλερική Γερμανία βρισκόταν σε άμυνα. Οι δυνάμεις του Κόκκινου Στρατού προχωρούσαν δίνοντας νικηφόρες μάχες σε ολόκληρο το Ανατολικό Μέτωπο, ενώ αγγλοαμερικανικές δυνάμεις αποβιβάζονταν στις ακτές του Ατλαντικού και περνούσαν σε επίθεση με κατεύθυνση τη Γερμανία. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός άρχισε, σύμφωνα με το σχέδιο του Ανωτάτου Στρατηγείου την επίθεση για την απελευθέρωση της Σερβίας, του Μαυροβουνίου και της Δαλματίας, επίθεση που τέλειωσε νικηφόρα στα τέλη του 1944.
Στις μάχες για την απελευθέρωση της Βόρειας Σερβίας και του Βελιγραδίου, με βάση τη συμφωνία ανάμεσα στην Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης της Γιουγκοσλαβίας και την κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης, πήραν μέρος και μονάδες του Κόκκινου Στρατού.
Στις 7 του Μάρτη 1945 σχηματίστηκε, με την προεδρεία του στρατάρχη Τίτο, η προσωρινή κυβέρνηση της Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας.
Η θυσία που πρόσφεραν στον μεγάλο αντιφασιστικό αγώνα οι λαοί της Γιουγκοσλαβίας ήταν εξαιρετικά μεγάλη.
Στη διάρκεια του πολέμου έπεσαν στο μέτωπο και τα μετόπισθεν πάνω από 50.000 μέλη του Κ.Κ. Γιουγκοσλαβίας, (ανάμεσά τους και 10 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του) και πολύ περισσότερα μέλη της Ένωσης της Κομμουνιστικής Νεολαίας της Γιουγκοσλαβίας. Έδωσαν τη ζωή τους 305.000 αντιφασίστες αγωνιστές. Πάνω από 425.000 στρατιώτες και αξιωματικοί τραυματίστηκαν. Ακόμα περισσότερα ήταν τα θύματα από τον αστικό πληθυσμό. Οι θυσίες των λαών της Γιουγκοσλαβίας ανέρχονται συνολικά σε πάνω από 1.700.000 δολοφονημένους και σκοτωμένους.
Ο πόλεμος προκάλεσε στη χώρα τρομερές καταστροφές.
Πάνω από 26% των κατοίκων έμειναν άστεγοι, 36% της βιομηχανίας καταστράφηκε ολοκληρωτικά, 223 ορυχεία καταστράφηκαν ή έπαθαν σοβαρές ζημιές.
Το ένοπλο κίνημα της Γιουγκοσλαβίας, κατόρθωσε να καθηλώσει 30 ως 40 γερμανικές μεραρχίες και συνέβαλε σημαντικά στη νίκη των λαών για τη συντριβή του φασισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου